İZMİR JİNEKOLOG – JİNEKOLOJİK MUAYENE

Evli ya da bekar her kadın 6 ayda veya yılda bir kez kadın doğum uzmanına giderek jinekolojik muayene yaptırması oldukça önemlidir. Jinekolojik muayene olası hastalıkların önlenmesi için erken tanı ve tedavisinde çok önemlidir. Birçok kadın jinekolojik muayeneye gitmekten çekinebilir.

Ancak senelik muayeneler ile kadının vajinal hastalıkları veya hayatını riske edecek hastalıkların erken tanısı ile ortaya çıkabilecek olumsuz durumların önüne geçilebilir. Örneğin genital bölgede meydana gelen küçük bir yara, önemsenmeyebilir. Ancak bu yara bir süre sonra enfeksiyona dönüşüp daha ciddi sorunlara yol açabilir, ya da oluşan yara ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir.

Aynı şekilde genital bölgede kadının önemsemediği kaşıntıların sebebi kanser dokusu da olabilir. Tüm bu durumlardan sakınılması için kadının jinekolojik muayeneden çekinmemesi ve düzenli olarak doktora giderek muayenesini yaptırması gerekmektedir. Daha önce jinekolojik muayeneye hiç gitmemiş kadınlar, ilk muayenede çekinebilir. Muayene, oldukça kısa sürede tamamlanmaktadır.

Ağrılı ya da acılı bir işlem değildir. Bu sebeple de kadınların jinekolojik muayeneye gitmekten korkmaması ve düzenli olarak kontrollerini yaptırması gerekir. Jinekolojik muayeneler, ölümcül olabilecek hastalıkların erken tanısı için çok önemlidir. Jinekolojik muayene kadın hastalıkları ve kadın doğum uzmanları (jinekolog) tarafından yapılmaktadır.

Şayet hasta henüz cinsel yaşam açısından aktif değilse, muayene karından yapılmaktadır. Vajinal muayene için evli ya da bekar olma şartı aranmamaktadır.

Jinekolojik muayene nasıl yapılır?

Jinekolojik muayeneye başlamadan önce kadın hastanın öyküsü dinlenir. Ardından hasta jinekolojik muayene masasına yatırılır. Hastanın masaya yerleşmesi ve kıyafetlerini çıkartması için hemşire ya da doktorun asistanaı yardımcı olacaktır. Belden aşağısına steril bir örtü serilir. Hasta, bacaklarını masanın her iki yanında bulunan desteklere koyar.

Hastanın bu pozisyonunun ismine tıp literatürünce litotomi denir. Jinekolojik muayeneye başlayan doktor ilk olarak hastanın karın bölgesine ve dış genital organlarına bakar. Bu kontrolün ardından kadına spekulum muayenesi yapılır. Spekulum aleti metal ya da plastik olabilir. Spekulum iki parçalı, ördek gagasına benzeyen bir alettir. Bu iki parça arasından kadının vajinasının içi ışık ile aydınlatılarak izlenir.

Spekulumun yerleştirilmesi esnasında kadının kendisini rahat hissetmesi muayenenin daha kolay tamamlanmasını sağlayacaktır. Spekulum aletinin yardımıyla vajina içine bakılarak vajinanın içinde akıntı veya diğer patolojik bulguların varlığı gözlemlenir. Aynı zamanda rahim ağzı ve çevresi de gözlemlenir. Rahim ağzında herhangi bir yara ya da farklı sorunlar mevcut ise bunlar tespit edilir. Doktor gerekli görürse rahim ağzından smear testi ya da kültür örneği alır. Spekulum muayene bakire olan kadınlara yapılmamaktadır.

Spekulum muayenesinden sonraki aşama elle muayene yani manuel muayene evresidir. Kadının rahminde veya yumurtalıklarındaki miyom ya da kist benzeri yapılar elle hissedilebilmektedir. Bu muayene yapılırken doktor iki parmağını vajinanın içerisine yerleştirir. Doktor diğer eliyle de karın alt bölgesine dokunarak organları ve dokuları değerlendirir.

Bakire kadınlar için vajinal yoldan elle muayene yapılamaz. Bu sebeple de karından ya da rektumdan muayene yapılabilir.
Ultrason ile muayene

Jinekolojik muayeneden sonra, şayet doktor gerekli görürse ultrason muayenesi de yapabilir. Günümüzdeki jinekolojik muayenelerin hemen hemen hepsinden sonra ultrason incelemesi yapılmaktadır. Ultrason muayenesi karından ya da vajinal yoldan yapılabilmektedir. Ultrason muayenesi eğer karından yapılacaksa kadın hastanın idrarını yapmamış olması gerekmektedir. Ultrason muayenesi bakire kadın hastalara karından yapılmaktadır.

Jinekolojik muayane (vajinal muayene) her kadının hiçbir rahatsızlığı olmasa dahi yılda bir kez kontrol amaçlı yaptırması gereken muayenedir. Bu sayede bazı hastalıkların erken tanısı konulabilir, ayrıca rahim ağzı kanserini önlemek amaçlı smear testi muayene sırasında yılda bir alınır. Bunun dışında jinekolojik muayene kadın hastalıkları ile ilgili veya gebelik ile ilgili şikayetleri olan hastalara kadın hastalıkları ve doğum uzmanları (jinekolog) tarafından yapılmaktadır. Daha önce hiç jinekolojik muayene olmamış bayanlar bu muayeneden ilk seferinde çekinebilir veya korkabilir ancak en fazla 1-2 dakika gibi kısa süren bir muayenedir ve ağrı veren bir işlem değildir. Daha önce muayene olmuş bayanlar bunun kolay bir işlem olduğunu gördükleri için hiç çekinmeden rahat bir şekilde muayene olurlar.

Jinekolojik muayene ne zaman yapılır?

Jinekolojik muayene adet zamanında veya adetli değilken yapılabilir. Ancak adetli iken kanamadn dolayı rahim ağzı net görülemeyebilir ve smear testi alınamaz. Bu nedenle acil bir durum yoksa adet dışındaki dönemler tercih edilir.

Bütün muayenelerde olduğu gibi jinekolojik muayeneden önce doktor öncelikle hastanın hikayesini (öykü, anamnez) alır. Hastanın yaşı, mesleği, medeni durumu, ilişki durumu, geçirdiği hamilelikler, düşükler, doğumlar, ameliyatlar, küretaj ve benzeri işlemler kadın hastalıkları dışında herhangi bir hastalık varlığı, adet düzeni, adet süresi ve miktarı detaylıca sorulur. Sigara, alkol ve kullandığı diğer maddeler, kullandığı ilaçlar, ailesinde bir hastalık varlığı sorulur. Hasta ve doktor arasında geçen bütün konuşmalar sırdır ve hastanın yakınları dahil hiçkimseye anlatılmaz. Hasta isterse görüşme sırasında yanında eşi veya başka bir yakını bulunabilir, hasta istemezse görüşmeye tek başına katılır, doktor odasına başka hiçbir kimse alınmaz. Hasta bu esnada sorulan sorulara açık ve net cevap vermelidir ki tanı ve tedavi planında yanılmaya yol açmasın.

Jinekolojik muayene masası ve spekulum muayenesi:
İlk görüşme yapıldıktan ve hastanın öyküsü dinlendikten sonra jinekolojik muayene masasında muayene yapılır. Hasta belden aşağısını tamamen soyunmuş şekilde üzerine bir örtü alarak masaya çıkar ve bacaklarını masanın her iki yanındaki desteklere koyar. Hastanın aldığı bu pozisyona litotomi pozisyonu denir. Jinekolojik muayeneye başlarken öncelikle karın bölgesi ve dış genital organlarda (dudaklar, klitoris vb.) herhangi bir patoloji, ameliyat izi var mı diye gözlenir.
Spekulum

Daha sonra spekulum muayenesi yapılır. Spekulum denilem alet plastik veya metal olabilir, vajina içerisini ve rahim ağzını gözlemek için yerleştirilir, hasta bu esnada rahat ve gevşek durursa hiçbir ağrı hissetmez. Spekulum iki parçalı, ördek gagası şeklinde bir alettir, bu iki parça arasında vajina içerisi ışık ile aydınlatılarak izlenir. Spekulum ile vajina içerisinde akıntı ve diğer patolojilerin varlığı gözlemlenir ve rahim ağzı izlenir. Rahim ağzında herhangi bir erzyon (yara), polip vb. patoloji varsa izlenir. Gerekli ise bu esnada rahim ağzından smear testi alınır. Vajinada akıntı varsa bazen buradan çubuk ise sürüntü şeklinde kültür alınır. Smear ve kültür alma işlemleri tamamen ağrısızdır. Bakire hastalarda spekulum muayenesi yapılamaz.
Spekulum muayenesinden sonra elle muayene (bimanuel muayene) yapılır. Bu muayenede amaç rahim, yumurtalık ve bunlara etrafındaki patolojilerin elle değerlendirilmesidir. Myom veya kist benzeri yapılar elle hissedilir. Bu muayenede doktor iki parmağını vajina içerisinde yerleştirir ve diğer elini de karnın alt bölgesine yerleştirir, bu şekilde organları ve patolojileri hissetmeye çalışır. Bakire hastalarda vajinal yoldan elle muayene yapılamıyacağı için bunun yerine tek parmak rektuma (makattan içeriye) yerleştirilerek rektal muayene yapılır, bu şekilde rahim, yumurtalık ve etrafındaki patolojiler değerlendirilir.

Ultrason ve diğer tetkikler:

Muayene sonrasında gerekli ise ultrason yapılır, günümüzde hemen hemen her muayeneden sonra yapılmaktadır. Ultrason incelemesi karından veya vajinal yoldan yapılabilir. Karından yapılacaksa hastanın idrara sıkışık olması gerekir, vajinal yoldan yapılacaksa idrarını tamamen yapması istenir. Bakire hastalarda sadece karından ultrason yapılabilir.
Muayene ve ultrason değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli ise bazı kan ve idrar tahlilleri istenir.